بهداشت دندان در ارتودنسی

بهداشت دندان در ارتودنسی یکی از موارد مهمی است که به موفقیت این درمان کمک میکند . رعایت بهداشت دهان و دندان در همه افراد مهم است. اما این مسئله در افرادی که تحت درمان ارتودنسی هستند اهمیتی مضاعف دارد. اگر بیمار در طی درمان ارتودنسی ثابت به خوبی دندان هایش را تمیز نکند، در پایان درمان با دندانهایی پوسیده و لثه‌‏ای ملتهب و بیمار مواجه خواهد شد.

چه وسایلی برای تمیز کردن دندان ها در بهداشت دندان در ارتودنسی ثابت مورد نیاز است؟

وسایلی که برای تمیز کردن و تمیز کردن دندان ها بهداشت دندان در ارتودنسی در طی درمان ارتودنسی ثابت احتیاج است عبارتند از:

۱-نخ دندان مخصوص سوپر پلاس

نخ دندان مخصوص سوپر پلاس با نخ دندان های معمولی متفاوت است. در ابتدای آن بخشی نایلونی وجود دارد و بعد قسمت بعدی آن ضخیم تر و کاموایی مانند است. انتهای آن هم از جنس نخ دندان معمولی تشکیل شده است.

نخ دندان سوپرپلاس با کمک بخش نایلونی به راحتی از زیر سیم های ارتودنسی عبور می کند. بعد با قسمت کاموایی آن می‌‏توان قسمت های مختلف سیم ارتودنسی را تمیز کرد. و در نهایت هم از قسمت معمولی نخ دندان برای تمیز کردن سطوح بین دندانی استفاده می شود.

2-مسواک بین دندانی

بعد از استفاده از نخ دندان، از مسواک بین دندانی استفاده می شود. مسواک های بین دندانی در دو نوع دسته کوتاه (انگشتی) و دسته بلند هستند. معمولاً برای نواحی جلویی دندان‌ها از مسواک های دسته کوتاه یا انگشتی استفاده می شود.

مسواک بین دندانی دسته کوتاهبرای نواحی خلفی دندان ها که دسترسی به آنها سخت تر است، معمولا مسواک‌های بین دندانی دسته بلند، کار تمیز کردن را آسان تر می کند. به این طریق زیر سیم ارتودنسی و اطراف براکت ها با آن بهتر تمیز می شود.

۳-مسواک ارتودنسی

مسواک های ارتودنسی معمولا مسواک های نرمی هستند که ردیف وسط برس‌های آنها قدری کوتاهتر است. به این ترتیب با شکل براکت های ارتودنسی کاملا تطابق دارد. از مسواک ارتودنسی برای تمیز کردن سطوح رویی دندان ها استفاده می‌‏شود.

۴-خمیر دندان‌های حاوی فلوراید

متخصصان ارتودنسی معمولاً به بیماران توصیه می‌کنند که از خمیر دندانهای حاوی فلوراید استفاده کند.

۵-دهانشویه های فلورایده

دهانشویه های فلورایده معمولا به صورت روزانه و یا هفتگی  موجود هستند. طبق توصیه دندانپزشکان ارتودنسی استفاده از نوع روزانه آن به نوع هفتگی آن ارجحیت دارد.

توصیه می شود که بیمار شبها قبل از خواب ابتدا نخ دندان، سپس مسواک بین دندانی و مسواک سطوح دندانی و پس از آن از دهانشویه استفاده کند. دهانشویه های فلورایده روزانه غلظت فلوراید حدود پنج دهم درصد را دارند.

نحوه استفاده از دهانشویه:

نحوه استفاده از دهانشویه به این شکل است که بیمار بایستی دهانشویه را حداقل به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود نگه دارد و پس از آن آنرا بیرون بریزد. بعد از آن حداقل به مدت نیم ساعت از شستن دهان، خوردن و یا آشامیدن اجتناب کند.

چنانچه دهانشویه در شب استفاده شود، تاثیر بسیار بیشتری دارد. به این دلیل که مواد آن تا صبح بر روی دندان ها باقی می ماند و باعث استحکام بیشتر دندان ها در برابر پوسیدگی می شود. اگر دسترسی به نخ دندان مخصوص وجود نداشت می توانید از نخ دندان معمولی هم استفاده کنید. برای عبور دادن نخ دندان معمولی از زیر سیم ارتودنسی از وسیله‌ای به نام «فلوس تریدر» (Floss Threader) استفاده می شود.

به این شکل که ابتدا نخ دندان را از میان دایره آن را رد کرده و سپس بخش انتهایی آن را که سوزنی شکل است از زیر سیم ها عبور می دهیم تا نخ دندان هم به همراه آن بتوانند از زیر سیم عبور کند. بعد از آن وسیله را کنار گذاشته و با نخ دندان فاصله دندانها را تمیز می کنیم. مطابق تصاویر زیر:

Floss ThreaderFloss Threader فلوس تریدر

توجه به این نکته ضروری است که اگر چه تمیز کردن دندان ها طی درمان ارتودنسی ثابت قدری سخت تر است. اما عدم رعایت این موارد می‌تواند موجب شود که درمان در نهایت به درستی انجام نپذیرد. همچنین مشکلات بهداشت دهان و دندان از جمله پوسیدگی ها و بیماری‌‏های لثه هم به مشکلات قبلی افزوده شود.

چگونه تشخیص دهیم که بهداشت دهان و دندان در طی درمان ارتودنسی ثابت خوب است؟

در بسیاری از موارد خود بیماران نمی توانند تشخیص دهند که آیا کیفیت رعایت بهداشت دهان و دندان هایشان در روند درمان ارتودنسی خوب هست یا خیر؟ برای تشخیص آن چند نشانه وجود دارد که می‌توان با  مشاهده آن به پاسخ این سوال پی برد:

۱-جرم و پلاک

اگر رعایت بهداشت کاملا به خوبی صورت نگیرد، پلاک و جرم بر روی دندان ها و پیرامون براکت ها باقی می ماند. چنانچه با یک وسیله نوک تیز مانند سوند بر روی دندان ها و پیرامون براکت ها بکشید و روی آن بقایا و جرمی باقی بماند نشانه آن است که بهداشت شما ضعیف است.

۲-رنگ لثه ها و خونریزی

لثه ها به طور طبیعی و سالم صورتی رنگ هستند. ولی اگر بهداشت دهان و دندان به خوبی انجام نپذیرفته باشد مشاهده می‌کنیم که لثه های اطراف دندان ها تقریباً به رنگ ارغوانی در آمده اند و با کوچکترین تماس شروع به خونریزی می‌کنند.

بسیاری از اوقات این وضعیت باعث می‌شود که بیماران وارد سیکل معیوبی از بهداشت شوند. یعنی پس از مدتی عدم رعایت نکات بهداشتی مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن لثه ها دچار التهاب می شوند. پس از مدتی به محض مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دوباره، لثه ها شروع به خونریزی می کنند.

بیمار به محض مشاهده خون از ترس خونریزی و درد و تداوم آن، مسواک بین دندانی زدن و نخ دندان کشیدن را متوقف می‌کند. این اتفاق فرو افتادن در روندی خطرناک برای سلامت دندان ها است که تمام کوشش ها برای درمان ارتودنسی را بی ثمر می کند و مشکلات دیگری را هم اضافه می نماید.

چنانچه بیمار در اثر رعایت نکردن بهداشت به موقع، دچار التهاب لثه و خونریزی شود، بایستی بدون ترس و نگرانی باز هم به شکل منظم به رعایت مسائل بهداشتی مانند استفاده از مسواک بین دندانی و نخ دندان مخصوص و دهانشویه ادامه دهد. تا پس از چند روز نهایتا دو هفته این مشکل برطرف شود و لثه ها به حالت عادی خود برگردند.